Toscead betweox fadungum "Fresland"

Content deleted Content added
Hogweard (motung | forðunga)
Nīwe tramet: <!-- {{Provinsje | namme = Fryslân| flagge = {{border|130px|Provinsjeflagge}}| wapen = 130px|Provinsjewapen| haadstêd = [[Lj…
 
ly Replaced content with 'Fuck'
Líne 1:
Fuck
<!--
{{Provinsje |
namme = Fryslân|
flagge = {{border|[[Ofbyld:Frisian flag.svg|130px|Provinsjeflagge]]}}|
wapen = [[Ofbyld:WapenFriesland.gif|130px|Provinsjewapen]]|
haadstêd = [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]|
religyjier = 1999 |
GPS = 53°20' [[Breedtegraad|NB]] 5°78' [[Lingtegraad|OL]]|
religy = [[Protestant]] 39%<br>[[Roomsk-Katolike Tsjerke|Katolyk]] 8% |
opprange = 3e |
opp = 3.349 |
wetteropp = 2.849 |
bewrange = 8e |
ynwenners = 642.998 |
datum = (2005)|
befolkingstichtens = 192|
folksliet = [[De âlde Friezen]]|
kaart = [[Ofbyld:Friesland position.svg|Lokaasje fan de provinsje Fryslân]] |
Kommissaris fan Keninginne = [[John Jorritsma]]|
webside = [http://www.fryslan.nl www.fryslan.nl] |
}}
{{Skiednis fan Fryslân}}
-->
[[Biliþ:Friesengebiet-nds.png|right|thumb|200px|Fresiscan land]]
'''Fresland''' ({{Lang-fy|Fryslân}}, {{Lang-nl|Friesland}}) is land on norþernum [[Europe|Europan]] mid þrīm dǣlum. Þæt [[Niðerlendisc underrīce|Niðerlendisce underrīce]] '''Fresland''', '''Westfresland''' in Norþholland underrīce, and '''Ēast Fresland''' þæt is dǣl Germanie and wæs oþ 1744 eorldōm.
 
Fresland underrīce hæfþ 642,977 onwunnendas, and hæfþ ymbe (350 km) sǣrīm, hwǣrofer sind fēower [[Frisisch īegland|īeglandum]].
 
[[Biliþ:Frisia sceatta 715 701246.jpg|right|thumb|200px|Fresiscan sceatas]]
 
<!--
==Geografy==
It fêste lân fan Fryslân wurdt yn it easten en it suden troch lân omsletten. Yn it easten troch [[Grinslân]], [[Drinte]] yn it Súdeasten en [[Oerisel]] en de [[Noardeastpolder]] yn it suden. Yn it súdwesten, it westen en it noarden leit wetter. It [[Iselmar]] súdwestlik en oan de west- en noardkante leit de [[Waadsee]]. Oer de [[Ofslútdyk]] is Fryslân fuortendalik ferbûn mei [[Noard-Hollân]].
 
Ek meitsje fjouwer Waadeilannen diel út fan de provinsje. Fan west nei east binne dit [[Flylân]], [[Skylge]], [[it Amelân]] en [[Skiermûntseach]]. Mei dizze eilannen derby wurdt Fryslân yn it westen en noarden omsletten troch de [[Noardsee]]. Nei de Waadeilannen farre fearboaten. Fan [[Harns]] út farre de boaten nei Flylân en Skylge, fan [[Holwert]] farre der boaten nei it Amelân en fan [[Lauwerseach]] nei Skiermûntseach.
 
De fêste wâl fan Fryslân wurdt rûchwei yndield yn fjouwer ferskate dielen. Yn it súdeasten lizze de [[Stellingwerven]], yn it easten fan de provinsje lizze de [[Fryske Wâlden]], yn it noarden en it westen leit de [[Klaaistreek]] en it súdwesten wurdt de [[Súdwesthoeke]] neamd.
 
Fryslân hat in ferskaat oan natuergesichten. De [[Fryske marren]] yn, benammen, de Súdwesthoeke bin ferneamd. Mar yn de Stellingwerven by [[Appelskea]] binne grutte heidefjilden en stoowdunen te sjen, benammen yn it [[Nasjonaal Park Drintsk-Fryske Wâld]]. Yn it westen binne grutte bosken te fine, bygelyks yn de omkriten fan [[it Oranjewâld]].
 
== Taal ==
Fryslân hat twa offisjele fiertalen, it [[Frysk]] en it [[Nederlânsk]]. Fierders wurdt op [[it Amelân]] [[Amelânsk]] praat, op [[it Bilt]] [[Biltsk]] ''([[Bildts]])'', yn de [[Stellingwerven]] [[Stellingwerfsk]] en yn eastlik [[Kollumerlân]] [[Pompstersk]]. Yn histoaryske hannelsgebieten wurdt noch [[Stedsk]] praat, fan oarsprong in 16e-ieusk Hollânsk dialekt mei grutte Fryske ynfloeden.
 
=== Skiednis ===
{{apart|Skiednis fan Fryslân}}
 
De provinsje Fryslân is ûntstien út trije fan de [[Sân seelannen]]. Op 'e ein fan de [[partijtiid]] kaam it gebiet ûnder Saksysk gesach, mar de Saksen ferkoften it gebiet oan de Boergondjers. By de [[Uny fan Utert]] waard it ien fan de [[Sân Feriene Nederlannen]] (de '[[Republyk]]'). Yn de Frânske tiid waard it in part fan de [[ienheidssteat]] it [[Keninkryk Hollân]] makke. Nei de Frânske tiid gong it op yn it [[Keninkryk fan 'e Nederlannen]], ek wer in ienheidssteat dêr't Fryslân amper mear selsstannichheid hie.
 
== Omskriuwing ==
De provinsje Fryslân is foar in grut part agrarysk. Ek it [[wettersport]][[toerisme]] nimt in wichtich plak yn. Behalven om 'e [[Fryske kij]] en it [[skûtsjesilen]] is de provinsje ferneamd om syn taal, syn [[Reedriden|reedriders]], it [[keatsen]] en it karakter fan syn [[Friezen|ynwenners]].
 
==Bestjoer==
{{noat|Sjoch ek: [[Provinsjale Steaten fan Fryslân]]}}
 
De provinsje Fryslân wurdt bestjoerd fan it [[Provinsjehûs]] yn Ljouwert út troch de [[Provinsjale Steaten fan Fryslân]] en telt op it stuit 43 leden. It kolleezje fan [[Deputearre Steaten]] is op it stuit seis man machtig, foarsitter hjirfan is de [[Kommissaris fan de Keninginne]], [[John Jorritsma]]
 
Yn it kolleezje fan Deputearre Steaten sitte:
*Kommissaris fan de Keninginne: [[John Jorritsma]] - [[VVD]]
*Deputearre/loko-kommissaris: [[Sjoerd Galema]] - [[CDA]]
*Deputearre: [[Anita Andriesen]] - [[PvdA]]
*Deputearre: [[Piet Adema]] - [[ChristenUnie]]
*Deputearre: [[Tineke Schokker-Strampel]] - [[CDA]]
*Deputearre: [[Jannewietske de Vries]] - [[PvdA]]
*Sekretaris-direkteur: [[Jan Wibier]]
 
== Talen ==
Yn Fryslân wurdt it [[Westerlauwersk Frysk]] en [[Nederlânsk]] sprutsen. It Frysk hat de stân fan minderhiedstaal en is nei it [[Jeropeeske Hânfest foar regionale talen of talen fan minderheden]] in offisjele lânstaal. Sadwaande wurdt it brûkt troch de oerheid, de rjochtspraak en yn it ûnderwiis. Ek bin der in protte media dy't yn it Frysk ferslach doche.
 
It Frysk yn Fryslân hat ik in skala oan dialekten:
* [[Frysk]]:
** [[Wâldfrysk]]
** [[Klaaifrysk]]
** [[Súdwesthoeksk]]
** [[Noardhoeksk]]
** [[Hylpersk]]
** [[Skylgersk]]
** [[Aastersk]]
** [[Skiermûntseagersk]]
* [[Nederlânsk]]
* [[Hollânsk]]e dialekten:
** Hollânsk-Fryske mingdialekten
*** [[Amelânsk]]
*** [[Biltsk]]
*** [[Midslânsk]]
** [[Westfrysk]]e dialekt:
*** [[Flylânsk]]
** [[Stedsk]]:
*** [[Ljouwertersk]]
*** [[Snitsersk]]
*** [[Frjentsjertersk]]
*** [[Harnzersk]]
*** [[Boalsertersk]]
*** [[Dokkumersk]]
*** [[Starumersk]]
*** [[Feanstersk]]
*** [[Kollumersk]]
* [[Nederdútsk]]e dialekten:
** [[Pompstersk]]
** [[Oertsjongersk]]
** [[Westerkertiersk]]
 
=== Plaknammen ===
Yn Nederlân ha plakken ien offisjele namme, de namme dy't bygelyks yn notariële aktes brûkt wurde. Yn Fryslân wurdt yn de measte gefallen de Nederlânske ferzje brûkt, mar hieltiten mear gemeentes skeakelje oer nei de Fryske plaknammen. Sa binne der op it stuit 5 gemeentes dy't offisjeel de Fryske plaknammen brûke. [[Tytsjerksteradiel]] en [[Boarnsterhim]] wienen op 1 jannewaris 1989 de earsten. Letter gongen ek [[Ferwerderadiel]] en [[Littenseradiel]] oer op de Fryske plaknammen. Op [[1 jannewaris]] [[2009]] komme der ek noch [[Dantumadiel]] en [[Wymbritseradiel]] by. En yn Ljouwerteradiel wurde ek de lêste trije Nederlânske plaknammen yn it Frysk feroare.
 
Yn de measte gemeentes yn Fryslân steane op de plaknammeboerden sawol de Nederlânske as de Fryske plaknamme.
 
===It wolkomspakket===
Minsken dy't nij yn Fryslân wenje kommen krije sûnt [[juny]] [[2008]] in wolkomstpakket fan de provinsje. Dizze wolkomstpakketen jouwe ynformaasje oer it meartaligens yn Fryslân. Elts jier wurde der likernôch 10.000 fan dizze pakketen útrikt.
 
Op it stuit bestiet it wolkomstpakket út de neikommende ûnderdielen:
*Brosjuere oer meartaligens (''Taal van het hart'')
*Ynformaasje oer it kursusoanbod yn it Frysk
*[[EduFrysk]], 2 moanne
*DVD ''Mear talen mear takomst''
*[[Suske en Wiske]] en de Alvestêdestunt
*Koartingsbon foar [[Tryater]]
 
== Grutste plakken ==
Fan âlds binne der alve stêden yn Fryslân. De measte fan dizze stêden lizze yn it westlik part fan Fryslân. By dizze stêden del fynt ek de [[Alvestêdetocht]] plak.
Hjirûnder in list fan de tsien grutste plakken yn Fryslân.
{| class=prettytable
!'''Nr.'''||'''Plaknamme'''||'''Tal ynwenners'''
|-
|ALIGN="right"|1||[[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]||92.347
|-
|ALIGN="right"|2||[[Drachten]]||44.444
|-
|ALIGN="right"|3||[[Snits (stêd)|Snits]]||33.000
|-
|ALIGN="right"|4||[[It Hearrenfean (plak)|It Hearrenfean]]||28.470
|-
|ALIGN="right"|5||[[Harns (stêd)|Harns]]||15.450
|-
|ALIGN="right"|6||[[Frjentsjer]]||13.210
|-
|ALIGN="right"|7||[[Dokkum]]||13.150
|-
|ALIGN="right"|8||[[De Jouwer]]||12.902
|-
|ALIGN="right"|9||[[Wolvegea]]||12.110
|-
|ALIGN="right"|10||[[De Lemmer]]||10.220
|}
 
<small>Boarne: Provinsje Fryslân</small>
 
== Sjoch ek ==
* [[Fryslân-siden|Oersjoch siden oer Fryslân, Friezen en it Frysk]]
* [[Provinsje#Provinsjes yn Nederlân|Provinsjes yn Nederlân]]
 
==Keppelings om utens==
*[http://www.fryslan.nl/ Webstee fan de Provinsje Fryslân.]
*[http://www.wolkomynfryslan.nl/ Wolkomstpakket foar 'nije' Friezen.]
 
-->
[[Flocc:Fresland]]
[[Flocc:Niðerland]]
 
[[bg:Фризия]]
[[ca:Frísia]]
[[da:Frisland]]
[[de:Friesland]]
[[en:Frisia]]
[[fr:Frise (région historique)]]
[[fy:Fryslân (wengebiet)]]
[[gl:Frisia]]
[[hr:Frizija]]
[[it:Frisia (regione storica)]]
[[he:פריזיה]]
[[la:Frisia]]
[[nl:Groter-Friesland]]
[[nds-nl:Fraislaand (regio)]]
[[ja:フリジア]]
[[no:Friesland]]
[[nds:Freesland]]
[[pl:Fryzja (kraina historyczna)]]
[[pt:Frísia]]
[[stq:Fryslân]]
[[fi:Friisia]]
[[zh:弗里西亞]]