Toscead betweox fadungum "Rūna"
Content deleted Content added
Ġerihtode "sēo Fuþarc" tō "se Fuþarc", tōwrāt hwæt "ġeunornode" mǣnþ. |
No edit summary |
||
Líne 1:
'''Rūna''' sind [[Bōcstæf|stafas]] þe man brēac tō wrītenne þā [[Germanisca sprǣca|Germanisċan sprǣca]]. Þæt word "rūn" ne tōwrītt ā āne wrītwīsan oþþe stæfrēawe, ac maniġe. Ealle "rūnisċe alphabēta" (alphabētum = [[Lǣden|Lǣden]]; ''stæfrēaw, ābēcēdē'', for þǣm [[Crēacisc sprǣc|Grēciscan]] stafum '''α''' ἄλφα ''álpha'' and '''β''' βῆτα ''bēta'') sind þǣm '''[[Ieldra Fuþark|Ieldran Fuþarc]]''' (oþþe "Fuþark") ċildru; swā swā "alphabēta" and "[[fuþorc]]" is þes nama worden for þǣm forman stafum in rēawe; {{noc-inline|ᚠ '''''f''''' ᚢ '''''u''''' ᚦ '''''þ''''' ᚨ '''''a''''' ᚱ '''''r''''' ᚲ '''''c/k'''''}}. Þone Fuþarc man brēac tō wrītenne þǣra Norþwestgermanisċan folca sprǣċa in þǣre [[Lēorednystīd|Lēorednystīde]]. Þā stafas in þǣm Ieldran Fuþarc sind:
{{noc|ᚠ ᚢ ᚦ ᚨ ᚱ ᚲ ᚷ ᚹ ᚺ ᚾ ᛁ ᛃ ᛈ ᛇ ᛉ ᛊ ᛏ ᛒ ᛖ ᛗ ᛚ ᛜ ᛞ ᛟ}}
Þās mæġ man in Rōmisċa stafas þus bringan:
{{noc|f u þ a r k g w h n i j p ï z s t b e m l ŋ d o}}
Þēos āclēaf hire sylf in folgenda:
Líne 13:
Þēos is sēo rūnisċe wrītwīse for [[Ænglisc spræc|Ænglisċ]] and [[Fresisc sprǣc|Fresisċ]]. Hēo onstent on þām stafum:
{{noc|ᚠ ᚢ ᚦ ᚩ ᚱ ᚳ ᚷ ᚹ ᚻ ᚾ ᛁ ᛄ ᛇ ᛈ ᛉ ᛋ ᛏ ᛒ ᛖ ᛗ ᛚ ᛝ ᛟ ᛞ ᚪ ᚫ ᚣ ᛡ ᛠ}}
þe þus in Rōmisca stafas man mæġ bringan:
{{noc|f u þ o r c g w h n i j eo p x s t b e m l ŋ œ d a æ y io ea}}
Māran wīsdom mæġ man findan in þǣm [[Fuþorc|mæġenġewrite]] ymb þone fuþorc.
Líne 25:
Þēos is sēo rūnisċe wrītwīse for [[Norðisc sprǣc|Ealdnorþisċ]], -[[Swēonisc sprǣc|Sweonisć]] and -[[Denisc sprǣc|Denisċ]].Hēo hæfde þrēo fāgodnyssa: þā Denisċan (lange), þā Swēonisċan (sċeort) and þā Hælsinglendisċan (nīwswēonisċ: ''Hälsingländska'').
Þā '''Denisċan rūna''' sind: {{noc-inline|ᚠ ᚢ ᚦ ᚬ ᚱ ᚴ ᚼ ᚾ ᛁ ᛅ ᛋ ᛏ ᛒ ᛘ ᛚ ᛦ}}
Þā '''Swēonisċan rūna''' sind: {{noc-inline|ᚠ ᚢ ᚦ ᚭ ᚱ ᚴ ᚽ ᚿ ᛁ ᛆ ᛌ ᛐ ᛓ ᛙ ᛚ ᛧ}}
Þās mæġ man in Rōmisċa stafas þus bringan:
{{noc|f u þ ą r k h n i a s t b m l ʀ}}
ʀ tōwrītt hlȳd in Ealdnorþisċ, þe cymþ fram ealdgermanisċum "z". Hit mæġ þus wesan ǣniġ hlȳd abitwēonum ānum "z" and ānum "r"; in nīwran Ealdnorþisċ wurden ʀ and r ġefeallen in ānne hlȳd, r.
Líne 39:
Þǣra rūna naman sind: ᚠ ''fé'', ᚢ ''úr,'' ᚦ ''þurs,'' ᚬ ''as/oss,'' ᚱ ''reið'', ᚴ ''kaun'', ᚼ ''hagall'', ᚾ ''nauðr,'' ᛁ ''ísa,'' ᛅ ''ár,'' ᛋ ''sól,'' ᛏ ''týr,'' ᛒ ''bjørk,'' ᛘ ''maðr'', ᛚ ''løgr'', ᛦ ''yr''. For þȳ þe, of þǣm Ieldran Fuþarc fēower and twēntiġum rūna, se Iyngra Fuþarc hæfþ ā sīextīene rūna (of þǣre ealdnorþisċan sprǣċe ''a ą æ e i o ø u y'' hæfþ se Fuþarc ā stafas for ''a, ą, i, u''!), Norþmann mōste wrītan maniġe hlȳda mid ānre rūne; ''f u þ ą r k h n i a s t b m l ʀ'' þus nis ġenōg tō tōwrītenne þā rūna. Fulre tōwrītung wǣre þus:
{{noc|
ᚠ f/v
Line 70 ⟶ 71:
ᛦ ʀ
}}
<nowiki>*</nowiki>ġeunornoda - "unornian"es ''participium perfectum'', sī "unornian" cræftword of þām ġesceaftum "unorne" and "-ian"
|